خواب نیمکره‌ای توانایی خوابیدن با نیمی از مغز است درحالیکه نیمه‌ی دیگر مغز هوشیار می‌ماند. این حالت با خواب معمولی فرق دارد که در آن هوشیاری هر دو نیمکره‌ی مغز کم می‌شود. در این حالت خوابیدن با یک چشم باز و یک چشم بسته ممکن می‌شود بدین صورت که نیمی از مغز در خواب عمیق فرو می‌رود و چشمی که توسط آن نیمکره کنترل می‌شود بسته می‌شود درحالیکه چشمی که توسط نیمکره‌ی فعال مغز کنترل می‌شود باز می‌ماند.
بسیاری از گونه‌های پرندگان و پستانداران دریایی توانایی خوابیدن در این حالت را دارند که به آن خواب نیمکره‌ای با موج آهسته نیز گفته می‌شود. این قابلیت، امکان گریختن از شکارچیان بالقوه و خوابیدن در حین مهاجرت را ممکن می‌سازد. توانایی پرندگان برای این نوع خواب ارتباط مستقیمی با خطر شکارچیان دارد. به عبارت دیگر توانایی این مدل خواب در پرندگانی فرگشت یافته است که خطر شکار شدن بیشتری دارند.
خوابیدن نیمکره‌ای به پستانداران دریایی و دلفین‌ها اجازه می‌دهد که در حین خواب به سطح بیایند و تنفس کنند. همچنین در مورد گروه دلفین‌ها مشاهده شده است که دلفین‌هایی که در سمت چپ دسته شنا می‌کنند با باز گذاشتن چشم راست می‌خوابند درحالیکه دلفین‌هایی که در سمت راست دسته شنا می‌کنند با چشم چپِ باز می‌خوابند.
منبع:
