حدود ۱۳۰ سال پیش یعنی در سال ۱۸۸۷ دکتر لودویک زامنهوف اهل لهستان زبانی به نام اسپرانتو را اختراع کرد که امروزه حدود ۲ میلیون نفر در جهان به آن صحبت می‌کنند.
زبان اسپرانتو معروف‌ترین زبان علمی یا فراساخته‌ی جهان است که از میان زبان‌های ابداعی موجود، بیشترین سخن‌گویان را در جهان دارد. کسی که به زبان اِسپرانتو سخن بگوید را اسپرانتیست می‌نامند. هدف دکتر زامنهوف خلق زبانی بی‌طرف و صلح‌پرور بود که یادگیری آن نیز آسان باشد و به درک متقابل فرهنگ‌های مردم مختلف جهان کمک کند.
ویژگی منحصر به‌فرد الفبای اسپرانتو، آوائی بودن یا فونِتیک بودن صددرصد آن است، به‌این معنی که پس از فراگیری آن در عرض چند ساعت، دیگر هیچ‌گونه مشکلی برای فرد فراگیرنده‌ی اِسپرانتو در تلفظ یا دیکته‌ی واژگان وجود نخواهد داشت، چرا که هر حرف و کلمه در زبان اسپرانتو، تنها و تنها یک‌جور می‌تواند تلفظ و یا نوشته شود. الفبای اسپرانتو دارای ۲۸ حرف لاتین است. چهار حرف x, w, q, y در این الفبا وجود ندارند و در عوض شش حرف کلاه‌دار ĉ، ĝ، ĥ، ĵ، ŝ، ŭ به آن اضافه شده‌اند. رمز موفقیت این زبان بی‌طرفی آن می‌باشد.
حدود ۷۰٪ تا ۸۰٪ واژگان اسپرانتو از زبان‌های لاتین و بقیه آن را واژگانی از زبان‌های دیگر جهان مانند فارسی، عربی، ترکی، چینی و … تشکیل می‌دهند. علت این امر پیدایش علوم و فنون جدید در کشورهای غربی است، که عموماً زبان‌هایی با ریشه‌ی زبان لاتین دارند و برای نامیدن پدیده‌ها و یافته‌های جدید خود از ریشه‌های لاتینی استفاده کردند. اما برای بیان مفاهیم سنتی و فرهنگی خاص ملل دیگر، مانند ایرانیان، اعراب، ترک‌ها، چینی‌ها و … اِسپرانتو از واژگان زبان‌های ایشان بهره جسته‌است.
اسپرانتو در ایران
برخی یوسف اعتصامی (اعتصام الملک)، پدر پروین اعتصامی، را اولین کسی می‌دانند که ایرانیان را با زبان اسپرانتو، توسط نشریه‌ی خود بهار آشنا کرد. در زمان افتتاح دانشگاه تهران در سال ۱۳۱۳ خورشیدی، زبان اسپرانتو از مطالب درسی این دانشگاه بوده‌است.
در دهه‌ی ۱۹۲۰ میلادی و تشکیل اولین اجلاس جامعه ملل، نمایندگان ایران پیشنهاد دادند تا زبان اسپرانتو به عنوان زبان مراودات بین‌المللی انتخاب شود. سیلوان زفت (Sylvan Zaft)، که دارای کتاب‌های متعددی به زبان انگلیسی درمورد زبان اسپرانتو است، در یکی از کتاب‌های مشهور خود که تحت عنوان اسپرانتو، زبان مشترک دهکده‌ی جهانی در سال ۲۰۰۳ منتشر شده است
منبع: Esperanto
مجله فکت
